درباره پرتاب شاتل فضایی «چلنجر» | تکه‌‌تکه‌شدن ۷ فضانورد در پخش زنده تلویزیون! + تصاویر

عاطفه همایونی | شهرآرانیوز - ۲۸ ژانویه سال ۱۹۸۶، یک روز بسیار سرد در ایالت فلوریدای آمریکا، سواحل نزدیک به مرکز فضایی «کندی» مملو از افرادی بود که برای تماشای پرتاب شاتل فضایی «چلنجر» آمده بودند. ۷ سرنشین برای پرواز با این شاتل انتخاب شده بودند؛ فرمانده ریچارد اسکوبی، خلبان مایکل اسمیت، الیسون اونیزوکا کارشناس مأموریت‌های فضایی، جودیت رزنیک و رونالد مک‌نایر فضانورد و گریگوری جاروی و نیوهمپشایر که متخصصان حمل بار بودند. در آن زمان پرتاب شاتل‌های فضایی به‌قدری عادی شده بود که دیگر شبکه‌های تلویزیونی این دست از گزارش‌ها را پوشش نمی‌دادند. با این حال پرتاب «چلنجر» یک اتفاق خاص بود. زیرا یک معلم به‌عنوان اولین شهروند معمولی که به فضا رفت، در آن حضور داشت. کریستا مک آلیف ۳۷ ساله، معلم مطالعات اجتماعی مقطع دبیرستان، از میان ۱۱ هزار متقاضی انتخاب شد. همین موضوع دانش‌آموزان و کودکان زیادی را برای دیدن این پرتاب به مرکز فضایی «کندی» کشانده بود. بسیاری دیگر از دانش‌آموزان نیز از طریق تلویزیون پرتاب «چلنجر» را از کلاس‌های درس تماشا می‌کردند.

 

در مرکز کنترل «کندی» به‌دلیل سردی بیش از حد هوا و یخ‌زدگی بسیاری از تجهیزات در روز‌های پیش از این پرتاب، نگرانی‌های بسیاری وجود داشت. کارشناسان چندمرتبه خواستار بازرسی یخ‌زدگی موشک‌ها و تجهیزات این شاتل شده بودند. بازرسی سوم، کمی قبل از پرتاب، نشان می‌داد که یخ‌های روی صفحه پرتاب ذوب شده بودند. پیش از این، پرتاب «چلنجر» ۶ بار به‌علت اوضاع جوی نامساعد و تعمیرات مکانیکی به تعویق افتاده بود. صبح آن روز نیز این پرتاب با ۲ ساعت تأخیر انجام شد. مانند همه پرتاب‌های فضایی، این پرواز نیز دیدنی بود. «چلنجر» روی یک برج شعله‌ور از آتش به هوا برخاست و موشک‌های درخشان به آسمان آبی شفاف رسیدند، اما اتفاق وحشتناکی در شرف وقوع بود. ۷۳ ثانیه پس از پرواز، مسیر بخار سفید موشک‌ها به شاخه‌های انبوهی تبدیل شد که با زاویه‌های غیرعادی در آسمان پخش می‌شدند.

 

تشویق مردم همچنان ادامه داشت تا اعلامیه‌ای از بلندگو‌ها ناگهان همه صدا‌ها را خاموش کرد: «چلنجر دچار نقص فنی شده است.» و پس از درنگی طولانی اعلام شد: «طبق گزارش مأمور پرواز، شاتل منفجر شده است.» بعد‌ها کارشناسان فهمیدند که آن روز چلنجر منفجر نشده بود. درواقع به‌علت سرمای بیش از حد هوا یکی از اورینگ‌ها (اتصالاتی که وضعیت متفاوتی از فشار، دما و تلرانس را آب‌بندی می‌کنند) منفجر و منجر به ازهم‌پاشیدن «چلنجر» شده بود. تا یک‌ساعت پس از این حادثه، آوار این شاتل فضایی به اقیانوس اطلس می‌بارید. در جست‌وجو‌های بعدی هیچ اثری از خدمه «چلنجر» یافت نشد.

 

این اولین مرگ‌و‌میر ناشی از پرواز‌های فضایی بود که در آمریکا رخ می‌داد. در طی ۲۵ سال، ۵۵ مأموریت فضایی متوالی در آمریکا بدون هیچ تلفاتی انجام شده بود و این یک رکورد معجزه‌آسا بود. بر اساس گزارش‌های بعدی، مشخص شد که خدمه «چلنجر» از فروپاشی اولیه جان سالم به در برده و احتمالا پس از آن در اثر کمبود اکسیژن یا هنگام برخورد با آب‌های اطلس کشته شده بودند.

 

بسیاری از مردم آمریکا که کم‌کم به این باور رسیده بودند که پرواز‌های فضایی بی‌خطر است، با مرگ مک آلیف و دیگر فضانوردان در آن روز سرد و اندوهگین به این نتیجه رسیدند که در فضا چیزی برای رام‌شدن و اکتشاف وجود ندارد؛ آنجا یک مکان خطرناک و تهی است که می‌تواند در کسری از ثانیه فاجعه بیافریند.

 

 

 

 

 

 

---